De spoorweg maatschappijen

Informatie over de maatschappijen

De spoorlijn door de gemeente Putten is aangelegd in opdracht van de Nederlandsche Centraal-Spoorwegmaatschappij (NCS) en later in beheer gekomen bij de (particuliere) Maatschappij tot Exploitatie van Staats-Spoorwegen (SS) en vervolgens bij de Nederlands(ch)e Spoorwegen (NS).

1860: De NCS werd opgericht te Amsterdam op 20 én 29 februari 1860 onder de naam Nederlandsche Centraal-Spoorwegmaatschappij NV. Zij was vanaf 4 augustus 1876 gevestigd te Utrecht. Op 28 juli 1930 werd de naam gewijzigd in N.V. Nederlandsche Centraal-Spoorweg-Maatschappij. De lijnen die door deze maatschappij zijn geëxploiteerd waren: Utrecht - Zwolle - Kampen; Den Dolder - Baarn Buurtstation; Bilthoven - Zeist; Nijkerk (- Barneveld -) Ede-Wageningen en voorst een aantal tramlijnen. 

1914: Naar aanleiding van de oorlogsomstandigheden - 1e wereldoorlog - werd het bedrijf van de NCS per 31 juli 1914 gevorderd door het Ministerie van Oorlog en onder bewind gesteld van de Directeur van het Etappen- en Verkeerswezen een functie die bekleed werd door de souschef van de Generale Staf. De maatschappij kreeg hiervoor na overlegging van de boeken een schadeloosstelling.

1916: De in 1916 begonnen samenwerking tussen de HSM (Hollandsche (ijzeren) Spoorweg Maatschappij) en de SS onder de handelsnaam Nederlandsche Spoorwegen, waaruit de NV NS zou ontstaan had tot gevolg dat vanaf 1 mei 1919 de exploitatie van de NCS lijnen in handen kwam van de SS.

1934: De hoofdlijn was de lijn Utrecht - Zwolle - Kampen, welke werd genaast door de Staat der Nederlanden op 1 januari 1934.

1937: In 1937 tenslotte werd in het kader van de reorganisatie van de spoorwegen in Nederland een groot aantal tot dan toe nog bestaande maatschappijen opgeheven, waaronder de NCS.

Bron: Spoorwegmuseum Utrecht.

Nadere Informatie: De NS is de rechtsopvolger van de NCS en voor handen zijnde archieven zijn in HUA (Het Utrechts Archief)  www.hetutrechtsarchief.nl

Voor verdere bijzonderheden kunt u terecht in de museumbibliotheek te Utrecht( op afspraak) en feiten over de NCS zijn ook te vinden in:

• J.H. Jonckers Nieboer De Geschiedenis der Nederlandse Spoorwegen 1832 - 1938, waarvan een herdruk nog vrij gemakkelijk te verwerven is.
• W. van den Broeke, Financiën en financiers van de Nederlandse spoorwegen 1837 - 1890.
• D.A.E. Immink, De Nederlandsche Centraal Spoorweg Maatschappij 1863 - 1913
• een artikelenreeks in jaargang 1996 van "Op de Rails" het orgaan van de Nederlandse Vereniging van Belangstellenden in het Spoor- en tramwegwezen, van de hand van J. van der Meer.