Buitenplaatsen

Groot Spriel en de Vanenburg

Symbool Burgers en StoommachinesTijdperk - Burgers en Stoommachines

Nadere beschrijving - Buitenplaatsen

 

Foto: Huize Groot Spriel

Afbeelding van huize Groot SprielOp de plaats waar al eeuwen de boerderij Veldwijck heeft gestaan laat de uit Indië teruggekeerde planter Wouterus Blokhuis in 1882 het huis 'Groot Spriel' bouwen. Na zijn overlijden in 1895 wordt het huis verkocht aan Jhr Georg Baud die het in 1900 weer verkoopt aan het echtpaar Meijer-van Loghem.

Dhr Meijer bouwt in 1908 een toren aan het huis. Na diens dood blijft zijn weduwe er wonen waarbij het beheer van het landgoed vanaf 1913 in handen komt van haar neef Johan Willen van Doorninck. Nadat deze in 1968 is overleden komt het huis in handen van achtereenvolgens diverse eigenaren.

In 1988 gaat het huis tijdens filmopnamen in vlammen op. Het herstel kan als gevolg van uitblijven van een restauratiesubsidie pas zo'n tien jaar later ter hand worden genomen maar nu staat het er weer in blakende welstand. Het huis is particulier eigendom.

 

Foto: Huize Vanenburg

Afbeelding van huize VanenburgNa aankoop van de lege bouwplaats van de Vanenburg in 1820 laat de familie Van Goltstein er geen nieuw huis meer bouwen. In 1850 vestigt zich de eigenaar van het goed, Hendrik Rudolf Willem van Goltstein, te Putten op Oldenaller. Na zijn overlijden 1n1868 komt het bezit van de lege plek van de Vanenburg aan zijn dochter Anna Frederika. Deze is dan gehuwd met Frederik Willem Jacob van Aylva, baron van Pallandt. Dit paar laat op de lege plaats een nieuw huis bouwen en gaat er in 1870 wonen. Het zeer rijke echtpaar bleef kinderloos en besteedde veel geld aan weldadigheid, zoals de stichting en onderhoud van het weeshuis te Putten. 

 

Na het overlijden van Anna Frederika in 1917 gaat de Vanenburg over op een levensgenietende neef die de gehele erfenis in enkele jaren opsoupeert. Na veiling van het goed in 1931 is het huis niet meer particulier bewoond maar gebruikt door instellingen en bedrijven. Momenteel in het particulier eigendom.

 

Putten telde vroeger enkele korenmolens, te weten de Allermolen, de Broekermolen , molen 'De vier Winden' en molen 't Hert'.

 

Foto van de plaats van de AllermolenReeds in 1556 verkrijgt de kellenaar als privilege, verleend door de koning (van Spanje), het recht om bij de Groevenbeek, waar eertijds (!) een watermolen was, een windmolen te bouwen. En in 1557 krijgt de kellenaar het recht om een windmolen in de Putter Eng (bij de OLV-beuk) te bouwen. Mogelijk is deze laatste een voorganger van molen 't Hert. De molens vormen de oudste gemechaniseerde bedrijfsvorm in Putten. Van de Allermolen weten we alleen waar deze gestaan heeft, dat het een wind- én watermolen was en dat deze rond 1830 is verdwenen.

 

 

 

 

Afbeelding van de BroekermolenDe Broekermolen is in 1852 gebouwd ter vervanging van de Allermolen. De Broekermolen is in 1935 afgebrand.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Afbeelding van molen De Vier WindenMolen 'De Vier Winden' is in 1829 gesticht door molenaar Teunis Drost. Later is de molen het eigendom van drie generaties Huisman. In 1926 is de bovenbouw afgebrand. De onderbouw is tot 1978 gebruikt door enkele bedrijfjes. In 1978 is deze gesloopt om plaats te maken voor woningen.

 

Molen 't Hert dateert van 1899 en is de vervanger van diverse afgebrande voorgangers. Wellicht is dit de oudste molenplaats van Putten en heeft het oude windrecht op deze molen betrekking. De molen is nog steeds bedrijfsklaar en thans een monument.